Pomnik Piotra I Wielkiego w Moskwie to jeden z najbardziej rzucających się w oczy monumentów moskiewskiej metropolii. Został stworzony przez znanego artystę pochodzenia gruzińskiego – Zuraba Cereteli. Co ciekawe, mieszkańcy Moskwy są dalecy od dumy, a pomnik trafił nad nabrzeże rzeki Moskwy w atmosferze skandalu.

Położenie pomnika Piotra I

Pomnik Piotra Wielkiego znajduje się w centrum Moskwy. Pomnik osadzono na sztucznej wyspie na rzece, w miejscu, gdzie kończy się kilkukilometrowy kanał (Vodootvodnyy kanal). Monument jest dobrze widoczny zarówno dla osób spacerujących nadbrzeżem rzeki Moskwy, jak również turystów zmierzających do Cerkwi Chrystusa Zbawiciela bądź Kremla.

Pomnik znajduje się też blisko oddziału Galerii Trietiakowskiej i Cmentarzyska Upadłych Pomników… Czyżby taka okolica była wybrana nieprzypadkowo?

Historia

Pomnik Piotra I to popularniejsza z dwóch nazw. Na nabrzeżu pojawił się w 1997 roku. Oficjalna nazwa monumentu to pomnik dla upamiętnienia 300 lat marynarki rosyjskiej. Rzeźba osiąga monumentalną wysokość 86 metrów, a łączna wysokość to 98 metrów. Tym spososbem jest on najwyższym pomnikiem – rzeźbą w Rosji, jak również jednym z najwyższych na świecie.

Pomnik przedstawia Piotra I na okręcie. Car stoi dumnie na pokładzie statku, lewą ręką trzyma ster, natomiast druga jest uniesiona w górę i jest zaciśnięta na złotym zwoju. Okręt znajduje się na postumencie-fontannie. Strumienie wody z fontanny imitują rozbryzgi wody przecinanej przez kadłub okrętu.

Statek Piotra I znajduje się na postumencie z dziobów statków oznaczonych krzyżem św. Andrzeja. Tradycyjnie zwieńczenia dziobów traktowane były jako trofea. Tutaj można interpretować rzeźbę Piotra I jako głównego dowodzącego floty.

Co ciekawe, pierwotnie pomnik miał przedstawiać Krzysztofa Kolumba. Cereteli bez sukcesu próbował w latach 1991-1992 sprzedać pomnik Stanom Zjednoczonym, Hiszpanii i krajom Ameryki Łacińskiej z okazji 500 lecia odkrycia Ameryki. Kiedy pierwotne plany nie wypaliły, mer Moskwy – Łużkow – kupił pomnik i obdarował nim miasto. Ale mieszkańcy Moskwy do tej pory nie docenili gestu Łużkowa…

Zurab Cereteli – kilka słów o artyście

ros. Зураб Константинович Церетели, urodzony w 1934. Gruziński artysta, malarz i rzeźbiarz. Jeden z najbardziej znanych artystów tworzących w Rosji. Od 1997 przewodniczący Rosyjskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Sławę zyskał jako twórca monumentalnych, niejednokrotnie kontrowersyjnych pomników. Jego rzeźby znajdują się nie tylko w Rosji, ale również w Gruzji, Japonii, Stanach Zjednoczonych, Hiszpanii, Francji i na Ukrainie. Do najbardziej znanych rzeźb należą:

• pomnik ofiar faszyzmu na Górze Pokłonnej (Moskwa)
• pomnik dla upamiętnienia 300 lat marynarki rosyjskiej lub Piotr I (Moskwa)
• Człowiek i Słońce (Tbilisi, Gruzja)
• pomnik poświęcony walce z międzynarodowym terroryzmem z 2006 r. (New Jersey, powstał po ataku na WTC).

Kontrowersje wokół pomnika Piotra I w Moskwie

Pomnik Piotra I okazał się na tyle nietrafnym pomysłem, że w 2004 roku jeden z senatorów zaproponował przeniesienie pomnika na… Kaukaz. Argumentował, że obecne położenie w sąsiedztwie dwóch wytwórni czekolady jest nietrafne. A w nowym miejscu pomnik znalazłby się w zatoce, obok latarni morskiej. Stamtąd też roztaczałby się piękny widok na Dagestan i Morze Kaspijskie.

Jest też podłoże historyczne tej propozycji. Piotr I swój perski pochód rozpoczął od przyłączenia do Rosji Dagestanu bez jednego wystrzału.

Innym przykładem krytyki monumentu jest prebiscyt z 2008 roku. VirtualTourist.com opublikowało ranking najbrzydszych obiektów architektonicznych. Pomnik Piotra I Wielkiego w Moskwie zajął wysokie, 10 miejsce.

Pomnik dla upamiętnienia 300 lecia marynarki rosyjskiej, znany też jako pomnik Piotra I, budził, budzi i będzie budził kontrowersje. Może właśnie ze względu na złą sławę warto go zobaczyć w czasie jednego ze spacerów po Moskwie?

Galeria – pomnik Piotra I Wielkiego